“Yunus Emre Oratoryosu” ile “Op. 9 Özsoy”, “Kerem”, “Gılgameş” ve “Köroğlu” operaları da dahil olmak üzere birçok değerli esere imza atan besteci, müzik eğitimcisi, etnomüzikolog Ahmet Adnan Saygun 32. Yıldönümü’nde anılıyor. ölüm yıldönümü. .
Saygun, 7 Eylül 1907’de İzmir Milli Kütüphanesi’nin kurucularından matematik öğretmeni Mahmut Celalettin Bey ile ailesiyle birlikte Konya’dan İzmir’e gelen Zeynep Seniha Hanım’ın çocuğu olarak dünyaya geldi.
1912 yılında eğitim hayatına başladığı İzmir’de Hadika-i Subyan İlkokulu’nda musiki derslerindeki yeteneğiyle dikkat çeken sanatçı, 1918 yılında başladığı İzmir İttihat ve Terakki Lisesi’nde okurken dört- müzik öğretmeni İsmail Zühtü Kuşçuoğlu’nun kurduğu ses korosu.
13 yaşında hocasının önerisiyle ünlü piyano hocası Rossati’den piyano dersleri almaya başlayan Saygun, 1922’de Macar Tevfik Bey’in yanında çalışmaya başladı. 1923’te Hüseyin Sadettin Arel’den iki ay süreyle armoni dersleri aldı.
Usta sanatçı, Fransız La Grande Ansiklopedisi’nden müzikle ilgili makaleler çevirerek ve birkaç ciltlik büyük bir “Musiki Lugati” oluşturduktan sonra 1926’da İzmir Lisesi’nde müzik öğretmeni oldu.
1928’de Milli Eğitim Bakanlığı’nın açtığı sınavı kazanarak burslu olarak Paris’e gönderilen Saygun, ünlü müzik okulu Schola Cantorum’da Vincent D’Idy, Eugene Borrel, Souberbielle ve Amedee Gastoue’nun öğrencisi oldu.
Ahmet Adnan Saygun, Türkiye’ye döndükten sonra 1931’de Musiki Muallim Mektebi’ne, 1936’da İstanbul Belediye Konservatuarı’na kontrpuan ve teori öğretmeni olarak atandı.
İlk Türk operası “Özsoy”u bir ayda yazdı.
1934’te Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası’nı (CSO) yöneten Saygun, Türkiye’nin ilk operası olan “Op. 9 Özsoy” Operasını bir ay gibi kısa bir sürede İran Şahı hürmetine besteledi. Atatürk’ün isteği üzerine Türkiye’yi ziyaret edin. Ertesi yıl yine Atatürk’ün isteği üzerine “Taşbebek” operasını besteledi.
Saygun’un 1942’de tamamladığı “Yunus Emre Oratoryosu”, 25 Mayıs 1946’da Ankara Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nde seslendirildi ve büyük başarı elde etti. En önemli eseri sayılan eser, Cumhuriyet döneminde Türk müziğinin en çok seslendirilen eserlerinden biri olmuş ve daha sonra Birleşmiş Milletler’in kuruluş yıl dönümü nedeniyle Paris ve New York’ta seslendirilmiştir. ünlü şef Leopold Stokowski’nin yönetmenliği.
Sanatçı bu eseriyle, çocukluğunda İzmir Kemeraltı Çarşısı’nın Dervişler Caddesi’nde (Anafartalar Caddesi) Mevlevi dervişlerinden duyduğu ezgileri Avrupa ve ABD’ye, Birleşmiş Milletler’e ve 5 ayrı dile daha sonra eser tercüme edilecek şekilde ulaştırmıştır. .
1946’da Ankara Devlet Konservatuarı beste ve makam müziği öğretmenliğine atanan sanatçı, 1948’de İnönü Armağanı, 1949’da Fransız Milli Eğitim Bakanlığı Akademik Nişanı, 1950’de Akademi Madalyası, İtalya Hükümeti tarafından 1. 1951 ve Uluslararası Müzik Derneği. Sibelius Kompozisyon Madalyası aldı.
“Devlet Sanatçısı” unvanını alan ilk sanatçı
Sanatçı, 1971 yılında yürürlüğe giren Devlet Sanat Eserleri Kanunu çerçevesinde ilk “devlet sanatçısı” unvanını aldı. Saygun, 1981 yılında Atatürk Sanat Ödülü’ne, 1985 yılında “Sanat Profesörü” unvanına layık görüldü.
Ulvi Cemal Erkin, Cemal Reşit Rey, Hasan Ferit Alnar ve Necil Kazım Akses’in yer aldığı “Türk Beşleri”nin ortasında Saygun, “Kerem”, “Köroğlu”, “Gılgamış”, üç opera, “Atatürk ve Anadolu’ya” O “Destan” adlı koro eserleri, 5 senfoni, çeşitli konçertolar, orkestra, koro, oda müziği eserleri, vokal ve saz eserleri, kitaplar, araştırma ve makaleler yazdı, sayısız türkü derledi.
Ahmet Adnan Saygun, 6 Ocak 1991’de pankreas kanseri nedeniyle öldü.
Sanatçının yazdığı kitaplar şunlardır:
1936 – Türk Halk Müziğinde Pentatonizm,
1937 – Gençlik İçin Müzik: Halkevleri ve Okullar İçin,
1937 – Rize, Artvin, Kars Mahalle Türkü, Saz ve Dansları Hakkında Bazı Bilgiler,
1938 – Türküler: Yedi Karadeniz Türküsü ve Horon,
1955 – Lise Müzik Kitabı I-II-III (Halil Badi Yönetimi ile),
1952 – Karacaoğlan(Yeni Bilgi-Bir Söylenti-Melodiler), Ankara, Şan ve Yaylı Birliği,
1958 – Müziğin Temelleri I – 1958,.II – 1962,.III -1964,.IV -1966.
1960 – Premodal Ezgilerin Sınıflandırılması
Sanatçının bazı çalışmaları şu şekildedir:
“Divertimento” (1930), “Takım Elbise” (1931), “Ağıtlar” (1932), “Manastır Türküsü” (1933), “Taşbebek” (1934), “Dağdan Ovaya” (1939), “From Anadolu” ( 1945), “Yunus Emre” (1942), “Geleneksel Müzik” (1967), “Küçük Şeyler” (1956), “Köroğlu” (1973), “Ayin Yükselişi” (1975), “Gılgamış” (1970), “Atatürk ve Anadolu Destanı” (1981), “Dört Harpa Üç Türk” (1983), “Güvercin Efsanesi” (1989)
